"Het kleurenpalet van Amsterdam is smoezelig geel"

Elin Wanderlüst tovert onkruid, bloemen en andere natuurlijke producten om tot prachtige kleuren voor organisch textiel. In workshops bij o.a. Wildernis, Amfi en de Willem de Kooning Academie brengt ze haar kennis over natuurlijke verf, bloemen en planten over, zodat anderen met deze technieken aan de slag kunnen gaan.

Daarnaast bakt ze met veel liefde en lokale producten de lekkerste patisserie bij Rum Baba. Vakmanschap en ambacht dat om veel geduld en aandacht vraagt, en tegelijkertijd de basis vormt van een Instagram-community van ruim 2000 volgers. Hoe werkt dat verschil tussen ambacht en vluchtigheid? Ik vroeg het haar in Rum Baba.

Hoi Elin! Ik ken je als iemand die enthousiast en met aandacht bakt en bijna kunsthistorisch onderzoek doet naar kleuren en textiel. Op je Instagram-profiel schrijf je dat je wortels opgraaft, zaden plant, boomschors schraapt en bloemen plukt. Klinkt tegenstrijdig. Hoe stel je jezelf vaak voor?

Als bakker, of als verver van textiel met natuurlijke verfstoffen. Dan krijg ik vaak verbaasde blikken, of zeggen mensen ‘Oh met bietjes, ja dat heb ik ook wel eens gedaan!’ Niet helemaal hetzelfde, dus meestal zeg ik dat ik onderzoek doe naar natuurlijke verfstoffen voor textiel. En dat doe ik door lokale bloemen en planten te plukken en te gebruiken in verfbadjes voor textiel.

Waarom een onderzoek naar natuurlijke kleurstoffen?

Ik ben altijd veel bezig geweest met kleding maken. Stoffen haalde ik op de markt. Daar begon het eigenlijk. Ik vroeg me ineens af hoe het mogelijk was dat ik voor €1 een lap stof kon kopen, terwijl ik juist bewust geen kleding koop van een te lage prijs. Dat is heel raar. Na een avondje Googlen op de textielindustrie werd het duidelijk: dit kan ook anders.

Voor mij komt in kleur kunstgeschiedenis en het maken samen. Van daaruit ben ik gaan experimenteren. Precies wat in de jaren 70 ook booming was. Alleen werd er op dat moment veel ammoniak en andere chemische toevoegingen gebruikt, waar ik nu echt mijn handen niet meer in zou steken. Laat staan het te gooien over mijn plantjes. Ik zocht naar een meer duurzame manier. Grappig is dat dit eigenlijk precies overeenkomt met mijn scriptie over de cycli van makersbewegingen. Ik zit er ineens middenin!

“Na een avondje Googlen op de textielindustrie werd het duidelijk: dit moet anders!”

En toen dacht je, een kleurentuin!

Ik ben begonnen met wat oude recepten. Ik gooide wat dingen in een pannetje en keek wat er gebeurde. Daarna ben ik workshops gaan volgen, zoals bij de Textielfabriek en in Frankrijk bij Michel Garcia, een van de voorlopers in de natuurlijke verfbeweging. Michel Garcia 'verbouwde' zijn kleuren zelfs in een eigen kleurentuin. Toen viel het kwartje, dat was het voor mij helemaal. Dat idee vond ik heel mooi. Met een eigen kleurentuin weet je niet alleen hoe zaken worden verbouwd, maar ook waar welke kleur precies vandaan komt. 

Dat ben ik dus ook gaan doen. Ik ben op zoek gegaan naar de kleuren van mijn omgeving en hoop zo de oude tijd te verbinden met het nu. Zo kan ik het natuurlijk verven in een ander daglicht zetten. En nog leuker, ook andere mensen enthousiasmeren zelf aan de slag te gaan. 

Wat is dan het kleurenpalet van Amsterdam?

Lacht: Smoezelig geel. Heel veel bloemen en planten die in Nederland groeien die geven geel. Ik weet niet hoe dat komt, dat groeit goed. Maar, je hebt ook wel een aantal planten die andere kleuren geven. Meekrap bijvoorbeeld, die geeft heel mooi rood. Of Wede dat een heel mooi blauw achterlaat. Maar als je hier onkruid uit de perkjes haalt, is het meeste geel of geelgroen.

Het is wel fijn dat het natuurlijk verven en beetje meer modieus wordt. Dan hoef ik niet meer uit te leggen dat ik niet als een heks in het bos lapjes aan het koken ben of geitenwollensokken draag.

Je gaf in een interview met AmsterdamFM aan het gek te vinden dat je niet gewoon verver kan zijn. Hoe komt dat?

In Nederland kan dat niet. Je wordt hier al snel in een ander hokje gestopt: als kunstenaar, of ontwerper. In Frankrijk heeft ambacht veel meer ruimte gekregen en wordt geschiedenis echt omarmd. Daar kan iemand jaren als verver leven. Terwijl ik dat eigenlijk gewoon ben. Verver, niets meer niets minder. Textiel wordt in Nederland niet als kunst omarmd. Als je naar het Stedelijk gaat bijvoorbeeld dan zie je vier kledingstukken, maar het gaat nooit om het textiel. 

“Ik wil de smaken, kleuren of geuren uit mijn omgeving snappen en dat beter combineren.”

Hoe staat het bakken tegenover het verven voor jou?

Voor mij zijn bakken en verven hetzelfde. Het gaat op gevoel. Er is een recept als leidraad, maar als je iets nieuws wilt maken moet je dat recept loslaten. Zo beleef je plezier aan het proces. Ik begin altijd heel georganiseerd, maar het moet esthetisch wel fijn zijn: een extra snufje van dat of wat extra details dat maakt het af. Ook bij het bakken merk ik dat als ik bloemen van Lokale Bloemetjes gebruik, veel enthousiaster ben dan met ingrediënten uit de groothandel. Ik wil de smaken, kleuren of geuren uit mijn omgeving snappen en dat beter combineren. Ik maak veel liever iets met appeltjes, dan met passievrucht. Dan klopt het verhaal voor mij.

De dingen die je doet vragen om veel geduld en aandacht, het woord slow komt daarin vaak terug. Waarom vind je dat belangrijk?

Ik ervaar zelf heel veel haast en heb geen geduld. Best typisch dus dat de dingen die ik doe om veel tijd en aandacht vragen. Als je iets met heel veel aandacht maakt, dan ben je even weg. Je bent echt bezig in het moment. Dat is een soort therapie. En tijd brengt verrassingen. Bij het verven en bakken verandert er iets als het langer blijft liggen. Je weet nooit wat er uit komt. Soms is het mooier en beter, soms juist niet. Zo kom je verder. 

Kun je slow zijn op een vluchtig medium als Instagram?

Ja, dat is echt lastig. Instagram is voor mij echt een community van mensen die met hetzelfde bezig zijn of dezelfde mindset delen. Ik ben op Instagram heel open over alles wat ik doe. Van het verfproces tot mijn dagelijks leven. Op Instagram is het niet raar dat je met natuurlijke verfstoffen bezig bent. Het voelt soms zelfs alsof iedereen in mijn tijdlijn daar mee bezig is. Dat vergeet ik soms in de echte wereld. Het heeft ook een keerzijde. Als ik het gevoel heb dat ik mezelf teveel aan het promoten ben, sla ik digitaal dicht. Dan heb ik gelijk geen zin meer om iets te delen. Maar als een experiment is gelukt of mislukt, dan deel ik dat graag. Van mijn volgers leer ik dan weer dingen, of vraag ik ze om advies. Het is geen ontsnapping, maar meer een motivatie die me enthousiast maakt nog meer te experimenteren. En leuk om deel uit te maken van zo'n lief gezelschap van makers.

De naam van je bedrijf Elin Wanderlüst impliceert dat je de hele wereld rondreist. Toch lijk je best honkvast. Hoe zit dat?

Nu inmiddels wel. Wanderlust is voor mij niet backpacken door de wereld. Je kunt al zoveel avontuur vinden in de buurt. Mijn wanderlust zit ook in de duinen bijvoorbeeld. Uren ontdekken en onderzoeken. Al die geschiedenis. Er zijn zoveel lagen die ik spannend vind en er is nog veel te ontdekken. Dat hoeft niet groot of ver weg. Dat kan ook dichtbij.

We zijn zo opgegroeid dat kleur één vast ding is, hoe reageren mensen op het organisch proces?

Kleur kan heel mooi oud worden. Door te knopen of te bleken krijg je prachtige processen en resultaten. Iedere keer leeft het, kleur leeft met je mee. De Arial wasreclames: van ‘oh, nee je kleur gaat eraan’, dat is echt iets van onze generatie. Maar is het echt belangrijk? Ik weet niet of iets precies zo moet blijven als dat het ooit is gemaakt. Het verlangen zit wel diep.

“Soms gooi je kleding in de was, soms in een verfbakje.”

Mensen die een workshop doen zijn vaak na een workshop nog steeds sceptisch. Ze vragen of het natuurlijke verven wel echt werkt, of het kleurvast is. En of het er niet uit gaat met wassen. Ik vind dat niet nodig: soms gooi je iets in de was, soms in een verfbakje. Het verandert. Dat is juist zo mooi. 

Dus, hoe ga je nu verder? Komt er een boek?

Ja, ik hoop het. Een boek zou een mooie stap zijn. Ik kan niets anders bieden. Ik kan geen kussentjes maken of een kledinglijn ontwerpen, dat past niet bij me. Ik wil de verhalen en geschiedenis van toen naar nu halen. Echt kennis overbrengen en verdieping bieden. Ik weet nog niet precies wat mijn verhaal in dat boek zou moeten zijn. Stukjes, maar nog niet precies. Dus ik moet nog zorgvuldig nadenken over wat ik wil zeggen. 'Elin houdt van bloemen' is mijn verhaal nu. En iets met de geschiedenis van makers en textiel in combinatie met het nu. Wel spannend!

Dank Elin! Ik kijk uit naar de verhalen die je gaat verzamelen. In de tussentijd kun je de kennis van Elin vast voorproeven in een van haar workshops. Gedurende de zomermaanden organiseert Elin weer een reeks in binnen en buitenland. Je gaat met lokale bloemen en ingrediënten aan de slag en gaat naar huis met een eigen geverfd stuk textiel en een grote dosis nieuwe verhalen van al het groen om je heen. Ik durf te wedden dat je de wereld ineens een stuk anders ziet. Volg Elin op Instagram of Facebook om op de hoogte te blijven van locaties en data. 

Alle foto's zijn afkomsting van het Instagramkanaal van Elin Wanderlüst.